05/12/2025

دیپلماسی یا فشار حداکثری؟؛ اختلاف در دولت آمریکا در برابر برنامه هسته‌ای ایران

رسانه‌های آمریکایی از بروز اختلاف در دولت ترامپ با تغییر موضع آمریکا نسبت به برنامه هسته‌ای ایران خبر داده‌اند. بر اساس گزارش‌ها، پس از جلسه اتاق بررسی وضعیت (یا اتاق بحران) در کاخ سفید با حضور ترامپ و مقامات ارشد امنیت ملی، کاخ سفید موضع خود را در برابر جمهوری اسلامی تغییر داد و خواستار توقف کامل برنامه هسته‌ای ایران شد.

اختلاف یا شکاف؟

سایت خبری «اکسیوس»، روز چهارشنبه از شکاف بین مقامات امنیت ملی ترامپ درباره ایران خبر داد و به نقل از یک منبع آگاه نوشت: «موضع آمریکا در برابر ایران هنوز چندان روشن نیست زیرا همچنان درحال تدوین است درحالی که این رویکردها تبعات سیاسی مهمی خواهد داشت.»

به نوشته «اکسیوس»، کاخ سفید درباره برخورد با ایران دچار اختلاف رویکرد شده ولی در یک موضوع اتفاق نظر وجود دارد؛ «بدون دستیابی به توافق با تهران، احتمالا جنگ پیش رو خواهد بود».

کارولین لیویت، سخنگوی کاخ سفید دراین باره به «اکسیوس» گفته است این‌که دیدگاه‌های متفاوتی در این باره وجود دارد مزیت دولت ترامپ است، «رئیس‌جمهور به نظرات متفاوت توجه می‌کند و درنهایت تصمیمی را می‌گیرد که حافظ منافع مردم آمریکا باشد».

نرمش یا فشار بیشتر؟

یک مقام آمریکایی به این رسانه گفته که دی جی ونس، معاون رئیس‌جمهور معتقد است که دستیابی به توافق با ایران امکانپذیر است و آمریکا باید در این زمینه نرمش بیشتری از خود نشان دهد. استیو ویتکاف نماینده ویژه ترامپ که مسئول گفتگو با دولت ایران برای توافق هسته‌ای است نیز درمیان کسانی است که خواستار انعطاف دولت آمریکا هستند، پیت هگست وزیردفاع و تاکر کارلسون از همراهان ترامپ در کارزار انتخابی او نیز از دیدگاه جی‌دی ونس پشتیبانی می‌کنند.

اما پیت هگست همین چند روز پیش باردیگر به تهران هشدار داده بود که ترامپ دراقدام علیه ایران بسیار جدی است و اگر مذاکرات منجر به توافق هسته‌ای بین دوطرف نشود، آمریکا آمادگی دارد تا گزینه نظامی را به مورد اجرا گذارد.

از سوی دیگر، گروه حامیان حمله نظامی به ایران به رهبری مایک والتز مشاور امنیت ملی کاخ سفید و مارکو روبیو وزیرخارجه به دستیابی به توافقی با تهران و برنامه هسته‌ای ایران به شدت بدبین هستند، سناتور لیندسی گراهام و سناتور تام کوتن که به ترامپ نزدیک هستند نیز دیدگاه مشابهی دارند.

این گروه براین باور هستند که جمهوری اسلامی اکنون از هر زمان دیگری ضعیف‌تر است و نباید دربرابر آن نرمش به خرج داد بلکه در عوض خواستار برچیده شدن کل برنامه هسته‌ای ایران که سابقه آن به دوران محمدرضا پهلوی می‌رسد، هستند. در غیراین صورت یا آمریکا باید مستقیما به ایران حمله کند یا از حمله اسرائیل به ایران پشتیبانی کند.

مواضع سردرگم‌کننده ترامپ

روزنامه «نیویورک‌تایمز» نیز بامداد چهارشنبه در گزارشی با تایید اختلاف در کاخ سفید در برخورد با ایران، مواضع متفاوت دولت ترامپ دربرابر برنامه هسته‌ای ایران در آستانه دور دوم مذاکرات دو طرف در عمان را سردرگم‌کننده خوانده و هشدار داده است که اصرار به برچیده شدن برنامه هسته‌ای ایران ممکن است این مذاکرات را با شکست روبرو سازد.

درحالی که استیو ویتکاف روز دوشنبه در مصاحبه با «فاکس‌نیوز» حق ایران برغنی‌سازی با خلوص ۳.۶۷ درصد که در برجام نیز برآن تصریح شده، تایید کرده بود، ساعاتی بعد و پس از جلسه اتاق بحران، دفتر او در پستی در شبکه «ایکس» خواستار برچیده شدن کل برنامه هسته‌ای ایران شد.

عباس عراقچی وزیر خارجه ایران روز چهارشنبه با انتقاد از مواضع متفاوت دولت آمریکا در این باره گفت که موضوع غنی‌سازی قابل مذاکره نیست. درحالی که عراقچی و ویتکاف قرار است روز شنبه دور دوم مذاکرات خود را در عمان برگزار کنند و به گفته مقامات هر دو طرف مذاکرات دور اول به خوبی پیش رفته و هم خامنه‌ای و هم ترامپ آن را تایید کرده‌اند، اکنون تغییر موضع آمریکا سایه شکست را بر آسمان این مذاکرات گسترانده است.

گری سامور از مقامات پشین هسته‌ای آمریکا در دولت‌های کلینتون و اوباما به «نیویورک تایمز» گفته است که بعید می‌داند ایران حتی در صورت حمله نظامی نیز از برنامه هسته‌ای خود دست بکشد.

نویسنده این گزارش در «نیویورک‌تایمز» بی‌تجربگی استیو ویتکاف در امور دیپلماتیک را نیز عامل دیگری دانسته است که ممکن است مذاکرات هسته‌ای را با مشکل روبرو کند زیرا او پیش از این مانند ترامپ مقاطعه‌کار و سازنده برج‌‌ها و آسمانخراش‌ها بوده و به دلیل دوستی و همکاری دیرینه با رئیس‌جمهور جدید آمریکا به این سمت منصوب شده است و از پیچیدگی‌های برنامه هسته‌ای ایران اطلاعات دقیقی ندارد.

خطوط قرمز تهران

علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی روز سه‌شنبه در دیدار با مقامات ارشد حکومت باردیگر به «خطوط قرمز» های تهران پرداخت و گفت آنها برای ما و طرف مقابل کاملا روشن هستند. تهران بارها اعلام کرده است که دو موضوع غنی‌سازی اورانیوم و برنامه موشکی خود را خط قرمز می‌داند. با این حال برخی از رسانه‌های نزدیک به حکومت گفته‌اند امکان کاهش میزان غنی‌سازی اورانیوم و پذیرش بازرسی‌های بیشتر و دائمی آژانس وجود دارد. براساس توافق هسته‌ای ایران و قدرت‌های جهانی که به برجام مشهور شد ایران تنها مجاز به غنی‌سازی ۳.۶۷ درصد اورانیوم برای مقاصد صلح‌آمیز و همچنین تولید انرژی است اما براساس گزارش‌های اخیر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی میزان غنی‌سازی اورانیوم ایران از مرز ۶۰ درصد نیز تجاوز کرده که به گفته این آژانس این میزان و همچنین ذخیره سازی آن توجیه غیرنظامی ندارد.

درحالی که رافائل گروسی دبیرکل این آژانس راهی تهران شده و پیش از آن با نماینده روسیه در آژانس مذاکره کرده ، وزیرخارجه ایران نیز با پیامی از سوی خامنه‌ای به مسکو می‌رود تا به نوشته «نور نیوز» «راهبرد جدید تهران برای موازنه‌سازی در برابر فشارهای واشنگتن» را نمایان سازد.

تمرینات نظامی

درحالی که به نوشته روزنامه «سان» و سایر رسانه‌های غربی ارتش آمریکا با بمباران و حملات نظامی به حوثی‌های یمن که تحت حمایت ایران هستند درحال تمرین حمله نظامی به ایران و همچنین ارسال پیام هشدار به رهبران جمهوری اسلامی است، علی محمد نائینی سخنگوی سپاه پاسداران روز سه‌شنبه گفت که : « امنیت ملی و قدرت دفاعی و نظامی جزو خطوط قرمز جمهوری اسلامی ایران است که در هر شرایطی درباره آن گفت‌و‌گو و مذاکره نمی‌شود».

با وجود بروز شکاف در دولت ترامپ برای برخورد با برنامه هسته‌ای ایران و همچنین احتمال به میان کشیدن برنامه موشکی ایران، اکنون همه نگاه‌ها به مسقط دوخته شده تا بینند دو طرف پس از خروج از اتاق‌های خود نتیجه دور دوم مذاکرات را چگونه می‌بینند و آیا خوشبینی نسبی همچنان برجا می‌ماند یا بر سطح تنش بین جمهوری اسلامی و آمریکا افزوده می‌شود؟

alarabia

Instagram did not return a 200.