پیامدهای رأی دادگاه آمریکایی: آیا تمام برنامه‌های اقتصادی ترامپ بی‌نتیجه می‌ماند؟

رأی یک دادگاه آمریکایی که اکثر تعرفه‌های اعلام‌شده توسط رئیس‌جمهور آمریکا را باطل اعلام کرد، تمامی استراتژی اقتصادی ترامپ را مختل می‌کند. اگرچه وی بلافاصلۀ تقاضای تجدیدنظر کرده، اما حتی در صورت تغییر رأی دادگاه، برنامه‌های اصلی ترامپ با تأخیری بزرگ مواجه خواهد شد.

روز پنجشنبه ٨ خرداد، خبرگزاری فرانسه رأی دادگاه را «سیلی به ترامپ» توصیف کرد. یک روز قبل، دادگاه تجارت بین‌الملل مانهاتان اعلام کرد که در مورد تنظیم مبادلات بازرگانی با سایر کشورها، کنگره آمریکا حقوقی دارد که می‌تواند نسبت به خواسته‌های رئیس جمهور الویت داشته باشد.

دونالد ترامپ برای تعیین تعرفه‌های جدید گمرکی از یک قانون فدرال آمریکایی موسوم به «اختیارات اقتصادی در شرایط اضطراری بین‌المللی» استفاده کرده بود. اما بر اساس رأی دادگاه، قانون اساسی ایالات متحده اختیاراتی به کنگره داده که بر «اختیارات اضطراری» رئیس جمهور می‌چربد.

اما دونالد ترامپ علاوه بر تقاضای تجدید نظر، راه‌های دیگری هم برای فرار از این حکم دارد. به نوشتۀ رویترز وی می‌تواند به طور موقت، بدون تصویب کنگره، تعرفه‌ها را تغییر دهد اما بعد از شش ماه باید به ناچار تأیید کنگره را به دست آورد. بدون شک کارشناسان حقوقی کاخ سفید راه‌های دیگری هم پیش پای رئیس جمهور خواهند گذاشت، اما در هرصورت با توجه به اینکه یک سال بیشتر به انتخابات میاندوره‌ای کنگره باقی نمانده و دونالد ترامپ هم در پیشبرد برنامه‌های خود سخت بی‌صبر است، رأی اخیر دادگاه ضربۀ ناگواری به نقشه‌های اقتصادی وی ارزیابی می‌شود.

استفن میلر، مشاور ارشد ترامپ از «کودتای حقوقی» سخن گفته و کوش دسای، یکی از سخنگویان کاخ سفید اعلام کرده که «قضات غیرمنتخب حق ندارند در مورد “شرایط اضطراری” تصمیم بگیرند.» رأی دادگاه تجاری از سوی سه قاضی به تصویب رسیده که یکی از آنها توسط رونالد ریگان و یکی دیگر توسط خود دونالد ترامپ منصوب شده‌اند.

تعرفه‌های جدید در حالی معلق می‌شود که واشنگتن به طور جداگانه مشغول مذاکرات تجاری از جمله با اتحادیۀ اروپا، ژاپن، کره جنوبی یا ویتنام است. به نوشتۀ روزنامۀ فرانسوی لوموند، با وضعیت پیش آمده اصلاً معلوم نیست که طرف‌های مذاکره تمایلی به ادامۀ چانه‌زنی و گفتگو نشان بدهند.

روزنامۀ محافظه‌کار فیگارو نیز معتقد است که رأی دادگاه آمریکایی باعث تضعیف ترامپ در برابر اروپاییان می‌شود. فیگارو می‌افزاید: «اگر رأی اخیر قطعی شود، به این معنا خواهد بود که کل جنگ تجاری که دونالد ترامپ علیه همۀ دنیا به‌راه انداخته، از سوی مراجع آمریکایی غیرقانونی شناخته خواهد شد.» به نوشتۀ فیگارو، حکم دادگاه نه فقط رقبای دموکرات ترامپ که بخش بزرگی از صاحبان سرمایۀ محافظه‌کار و جمهوری‌خواه را نیز خوشحال کرده است. گروه اخیر سخت طرفدار تجارت آزاد و مداخلۀ حداقلی دولت در معاملات و بازرگانی است.

گذشته از واکنش‌های فوری و موقتی کاخ سفید، تصمیم نهایی و قطعی در مورد تعرفه‌ها اینک باید از سوی دیوان عالی گرفته شود. اما همۀ این روندهای طولانی و پیچیده قضایی برای دونالد ترامپ عجول که می‌خواهد کارها را یک روزه پیش ببرد، چندان خوشایند نیست.